पुलंच्या नानू सरंजामेचा नान् सरंजामे कसा झाला ते तुम्हाला माहित असेलच. नानूचे रंगेबिरंगी चाळे दिवसेंदिवस वाढतच होते, आणि एक दिवस कंबरेखाली दुखतंय का असा प्रश्न पडला आणि आठवलं की मंगळदासशेट्नी ढुंगणावर लाथ मारून हाकलून लावलं आहे. तसंच काहीसं आमच्या नानूचंही झालं.
मागच्या महिन्यातली गोष्ट. नाताळच्या सुट्ट्या थोड्याच दिवसांवर येऊन ठेपल्या होत्या, त्यामुळे प्रत्येक जण खुषीत होता. ऑफिसमधे मात्र नानू वाकडा चेहरा घेउन बसला होता. पण लगेच कसं विचारणार म्ह्णून मग सकाळची थोडी कामं आटपून झाल्यावर मी सहजच त्याला छेडलं, "काय नानू, क्रिसमसच्या सुट्ट्यांमधे काय बेत?", नानूला एवढी फुंकरसुद्धा खूप होती. दिवाळीच्या फटाक्यांप्रमाणे त्याची वात सुरसूरली आणि नानू सुरू झाला, "अरे मला दुसरा जॉब बघायला सांगीतलाय! सगळे साले फुल्या-फुल्या-फुल्या! आमच्याच टीमने कान फुंकले असणार!" वगैरे वगैरे बराच वेळ तो बोलत होता. मी त्याला काय समजावणार? इथे कोणाचीच नोकरी सुरक्षीत नाही, मग तो नानू असो, मी असो किंवा आमचा साहेब असो.
पण ही वेळ नानूवर आज ना उद्या येणारच होती. गेल्या काही महिन्यांत त्याच्या टिममधल्या इतर लोकांबरोबर त्याचे वारंवार खटके उडत होते. कारण बहुधा नानूचं विचीत्र वागणं आणि नको तिथे नको ते बोलणं हेच असायचं. कष्टमरला कसा रिपोर्ट हवा तेही नानू ठरवायला लागला आणी त्याला समजावण्यातच बाकीच्यांचा जास्त वेळ जाउ लागला. आमच्या साहेबानी त्याला सौम्य शब्दात जाणिव करून दिली पण नानू सौम्य वगैरे शब्दांनी बधणार्‍यांपैकी नव्हताच. शेवटी मग साहेबानी त्याला दुसरी नोकरी शोधण्याचा सल्ला वजा इशारा दिला.
दोन दिवसांनी नानू रिकामं खोकं घेऊन आला, तेव्हा सर्वांनाच आश्चर्य वाटलं. नानूने त्याचं चंबू गबाळं त्या रिकाम्या खोक्यात कोंबायला सुरूवात केली. त्याबद्धल विचारल्यावर लांबच्या एका गावात त्याला तात्पुरती नोकरी मिळाल्याचं त्याने मला सांगीतलं. मलाही त्याचं बरं वाटलं. पण त्याचं असं तडकाफडकी जाणं कोणालाच बरोबर वाटलं नाही. दोन-तीन वर्षांत त्याने केलेल्या कामाचं हस्तांतरण न करताच त्याच दिवशी दुपारी नानबाने ऑफिस सोडलं.
आता त्याची खुर्ची रिकामीच आहे. पुलंच्या नानूचा नान् सरंजामे झाला. मोठा समाजसुधारक म्हणून त्याची ओळख अन्नपूर्णाबाईंनी करून दिली तर पेपरात फोटोही छापून आले. कोणास ठाऊक कदाचीत आमचा नानोबाही नान् सरंजामे होऊन परत येईल. त्याची ओळख करून देण्यासाठी या पोष्टींचा नक्की उपयोग होईल.
